تاثیر شدت نور محیط بر احساسات افراد و نحوه عملکرد آن ها بر هیچ کس پوشیده نیست. نور همواره به عنوان یکی‌از قوی ترین محرک‌ها در جهت تغییر روحیات فضا و درک افراد از آن شناخته می شود.
میزان درک نوری که افراد در فضا خواهند داشت به پارامترهای مختلفی بستگی دارد:
- شدت نور چراغ ها
- چیدمان آن ها
- پخش نور چراغ ها
- تنالیته رنگ و متریال های به کار رفته در فضا
عموما در طراحی روشنایی یک فضا، پس از انتخاب سبک طراحی و مشخص کردن نوع چراغ ها، چیدمان آن ها در فضا، طراحی و بررسی می شود. بدیهی است با توجه به شدت نور خروجی چراغ ها، چیدمان آن ها، پارامترهای مرتبط با مکانیزم نصب و الگوی پخش نور چراغ ها، محاسبات روشنایی انجام می شود.
اما از بین مواردی که پیش از این ذکر شد، پارامتر “رنگ و نوع متریال های به کار رفته در فضا” از جمله مواردیست که کمتر به آن ها توجه می شود اما در فضایی مشخص با چراغ هایی یکسان، با تغییر رنگ یا متریال سطوح مختلف، هم میزان لوکس نوری فضا و هم میزان درک افراد از روشنایی بسیار تغییر میکند.
این مهم به دلیل تغییر در پارامتری است که آن را “ضریب انعکاس سطح” می نامیم. ضریب انعکاس سطح با تغییر رنگ یا متریال فضا بسیار تغییر میکند به گونه ای که از ۱۰۰ درصد تا صفر درصد می تواند متغیر باشد.
این موضوع تا جایی اهمیت پیدا می کند که صرفاً با تغییر رنگ یا متریال سطوح، می توان میانگین لوکس نوری فضا رو به نحوی تغییر داد که حتی نیاز به تعداد کمتری چراغ باشد؛ این مهم به معنی کاهش مصرف انرژی و کاهش هزینه های اولیه تامین روشنایی می باشد. طبیعتاً با تغییر میزان انعکاس سطوح، طراحی روشنایی فضا کاملاً متفاوت بوده، اتمسفر خلق شده تغییر کرده و میزان درک افراد از روشنایی به گونه ای متفاوت خواهد بود.
ضریب انعکاس سطوح در طراحی روشنایی را با پارامتر LRV نشان می دهیم که مخفف Light Reflectance Value می باشد. در تصویر زیر می توانید درصد انعکاس نور هر رنگ را ملاحظه بفرمایید:
به همین دلیل توجه به متریال ها و رنگ هایی که در فضا مورد استفاده قرار میگیرد به عنوان پارامتری مهم در طراحی روشنایی و نورپردازی باید در نظر گرفته شود. همچنین توجه به ضریب انعکاس سطوح در انتخاب چراغ مناسب نیز مهم و تاثیر گذار است چون علاوه بر تغییر شدت نور خروجی چراغ ها، ممکن است به چراغی با اپتیکی متفاوت نیاز شود.
نویسنده: مهندس محمد ملک آرا
