در طراحی نور مراکز درمانی و بیمارستانی یکی از پارامتر های بسیار مهم ، توجه به این نکته است که هر بخش به چه میزان نور نیاز دارد. میزان نور موردنیاز هر بخش از مراکز درمانی و بیمارستانی به نوع فضا، کاربری آن بخش و فعالیت هایی که در آن انجام میگیرد بستگی دارد.شدت نور موردنیاز هر فضا بر اساس لوکس محاسبه و سنجیده می گردد.
لوکس در واقع واحد اندازه گیری روشنایی است که معادل شار نوری بر واحد سطح است. به عبارت ساده ما میزان نور تابیده شده بر سطح را با لوکس مشخص می کنیم. هر لوکس نوری معادل یک لومن بر مترمربع است.
استانداردهای بین المللی از جمله IESNA و CIBSE و استاندارد ملی ایران توصیه هایی برای روشنایی فضاهای مختلف در مراکز درمانی و بیمارستانی ارائه کرده اند.
در این مقاله شدت نور پیشنهادی برای برخی از مهمترین بخش های مراکز درمانی و بیمارستانی را بیان کرده ایم:
شدت نور فضاهای عمومی مراکز درمانی و بیمارستانی:
فضاهای عمومی در مراکز درمانی و بیمارستانی یکی از پر رفت و آمدترین فضاهایی است که از کارکنان و کادر درمان گرفته تا بیماران و مراجعان و همراهانشان با آن فضا تعامل دارند. بنابراین می بایست شدت نور آنها بگونه ای باشد که فضایی موثر و کاربردی را فراهم آورد .در جدول زیر شدت نور موردنیاز فضاهای عمومی مراکز درمانی و بیمارستانی را مشاهده می کنید:
فضاهای عمومی |
لوکس نور پیشنهادی |
کارکرد نور |
ورودی ها و لابی ها |
300 – 200 |
ایجاد فضایی دلپذیر و ایمن برای مراجعین و کارکنان |
راهروها و مسیرهای پر تردد |
200 – 100 |
ایجاد روشنایی کافی برای تردد ایمن بخصوص در شب |
اتاق های انتظار |
300 – 150 |
ایجاد فضایی راحت و آرامش بخش برای بیماران و همراهان با نور ملایم و یکنواخت |
شدت نور بخش های بستری و مراقبت از بیمار :
بخش های بستری دارای دو زیر مجموعه مهم هستند.یک اتاق های عمومی بستری که کارکرد آنها در واقع نگهداری و مراقبت و استراحت بیماران در طول دوره درمان بیمارستانی است و دوم اتاق های معاینه که در آن پزشکان و کادر درمان به معاینه وضعیت سلامت بیمار می پردازند .بنابراین لوکس موردنیاز این دو فضا می بایست بگونه ای باشد که بهترین فضا را به نسبت کاربری ایجاد نماید . لوکس پبشنهادی برای بخش های بستری و مراقبت از بیمار را در جدول زیر مشاهده می کنید:
فضای بستری |
لوکس نور پیشنهادی |
کارکرد نور |
اتاق های بستری در حالت عادی |
300 – 100 |
امکان تنظیم نور از 100 تا 300 لوکس برای انجام فعالیت های روزمره کادر درمان و بیماران |
اتاق های بستری در زمان شب و استراحت |
20 – 10 |
نور ملایم جهت جلوگیری از اختلال در خواب شبانه بیمار |
اتاق های معاینه |
1000 – 500 |
ایجاد فضایی برای افزایش حداکثری دقت و کاهش ضریب خطای کادر درمان |
شدت نور بخش جراحی و بخش های مراقبت های ویژه:
در طراحی نور مراکز درمانی و بیمارستانی دو بخش از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند.یکی بخش جراحی که در زمان انجام فعالیت تیم جراحی بر روی فیلد به شدت نور تاثیر حیاتی دارد و دیگری بخش مراقبت های ویژه که در آن نگهداری از بیماران و تحت کنترل داشتن علائم و شرایط بسیار حائز اهمیت است.به همین دلیل در طراحی نور این دو بخش حساسیت دو چندان می شود.
در جدول زیر لوکس پیشنهادی بخش های جراحی و مراقبت های ویژه را مشاهده می کنید:
بخش |
لوکس نور پیشنهادی |
کارکرد نور |
جراحی |
100000 – 10000 |
بسته به نوع جراحی به 000/10 تا 000/100 لوکس نوری با رنگ نور سرد جهت افزایش حداکثری دقت و هوشیاری و کاهش ضریب خطای تیم جراحی |
مراقبت های ویژه ICU-CCU |
750 – 300 |
ایجاد فضایی آرامش بخش در راستای کاهش استرس بیماران و دارای قابلیت تنظیم نور جهت افزایش شدت نور در زمان معاینه و اقدامات مراقبتی |
شدت نور بخش های تشخیصی و آزمایشگاهی و فضاهای کلینیکی:
در طراحی نور مراکز درمانی و بیمارستانی جهت آگاهی از شدت نور مورد نیاز بخش های آزمایشگاهی و کلینیکی جدول زیر را مشاهده کنید:
بخش |
لوکس نور پیشنهادی |
کارکرد نور |
آزمایشگاهی |
1000 – 500 |
ایجاد فضایی موثر جهت انجام بهتر آزمایش ها و تجزیه و تحلیل نمونه ها |
رادیولوژی و تصویربرداری |
150 – 50 |
ایجاد فضایی با نور کم جهت مشاهده بهتر تصاویر روی مانیتور |
دندانپزشکی |
2000-1000 |
ایجاد نور یکنواخت جهت افزایش حداکثری دقت و ایجاد نور متمرکز بر روی ناحیه دهان و دندان جهت جلوگیری از سایه و عملکرد بهتر دندانپزشک |
معاینه |
1000-500 |
ایجاد فضای موثر و کاربردی برای معاینات دقیق و تشخیص هر چه بهتر |
نویسنده : دکتر محمدرضا انصاری